2022’de bankaların kâğıt pahaları dışında her şey değişti, sürdürülebilirlik finansmanının yükseldiği bir periyot başladı

Bu yıl on ikincisi hazırlanan McKinsey Global Bankacılık Değerlendirmesi 2022 raporu yayımlandı. Raporda; pandeminin akabinde, Ukrayna’nın işgalinin, global ölçekte yüksek enflasyonun, artan faiz oranlarının ve tedarik zincirinde yaşanan aksamaların yarattığı makroekonomik belirsizlik bedellendiriliyor. Raporla ilgili değerlendirmelerini paylaşan McKinsey Ortağı Atakan Hilal, “2022, bölümde, bankaların kâğıt bedelleri dışında her şeyin değiştiği bir yıl oldu. Hazırladığımız raporla hem bu değişimin çerçevesini ortaya koymaya çalışıyor hem de bankaların başlayan yeni periyoda nasıl hazırlanmaları gerektiğine ait tekliflerimizi paylaşıyoruz. Kesimin yaşadığı dönüşümde sürdürülebilirlik finansmanı, bankalar için her geçen gün daha kıymetli hale geliyor. Bankaların 2021 ile 2030 yılları ortasında, sürdürülebilirlik finansmanı için 1,5 trilyon dolar ayıracağını varsayım ediyoruz” dedi.

Yönetim danışmanlığı firması McKinsey & Company, her yıl sistemli olarak hazırladığı global bankacılık değerlendirmesi raporunu yayımladı. Pandeminin akabinde, Ukrayna’nın işgalinin, global ölçekte yüksek enflasyonun, artan faiz oranlarının, tedarik zincirinde yaşanan aksamaların ve daha fazlasının tesirleriyle ortaya çıkan makroekonomik belirsizlik, bankacılık bölümünde 10 yılı aşkın müddettir devam eden istikrarı sona erdirdi. “McKinsey Global Bankacılık Değerlendirmesi 2022” raporuna nazaran; bu yıl, bankaların kâğıt pahaları dışında her şeyin değiştiği ve dalda sürdürülebilirlik finansmanı çağının başladığı yıl oldu.  

Farklı ülkelerde, farklı profillere sahip bankalar ortasındaki ayrışma artıyor

McKinsey Global Bankacılık Değerlendirmesi 2022 raporunda; COVID-19 salgınının uzun vadeli yıkıcı tesirlerinin sisteme getirdiği şoklar ve bunların üzerine eklenen jeopolitik istikrarsızlığın dalda neleri değiştirdiği ele alınıyor. Dünya genelinde süratle yükselen enflasyonun, artan faiz oranlarının, bölüme yönelik 10 yıllık öngörüleri alt üst ettiği belirtiliyor ve farklı kesimlerin piyasa değerlemeleri ile karşılaştırıldığında, bankacılığın son sırada yer aldığı vurgulanıyor. McKinsey uzmanları, global bankacılığa ait zayıf bir görünüm ortaya koyan bu genel tablonun yanı sıra bilhassa gelişmiş ekonomilerdeki belli banka kümelerinin daha uygun performans gösterdiğini söz ediyor. Gelişmiş ekonomilerle birlikte Hindistan’ın ve öbür süratli büyüyen pazarların da bu kümede yer aldığı görülüyor. Raporda; farklı ülkelerde, farklı profillere sahip bankalar ortasındaki artan ayrışma ve en âlâ performans gösterenleri öne çıkaran faktörler yakından inceleniyor. Rapor, dalın yaşadığı zorlukların üstesinden gelebilmeleri için bankaların kısa vadede dayanıklılıklarını artırmaları ve uzun vadede de fırsatları yakalamaları gerektiğine dikkat çekiyor. Bankacılıkta şimdi yeni bir tema olan sürdürülebilirlik finansmanı, bu fırsatlardan biri olarak öne çıkıyor. Raporun ikinci kısmı ise bankacılık bölümünde hissesi artık manalı bir orana ulaşan bu bahse ayrılıyor.

McKinsey Ortağı Atakan Hilal: 

“Bugün altı bankadan sırf biri, hem yüksek kârlılık hem de süratli büyüme sağlayabiliyor ve bizim “Kutup Yıldızı” olarak nitelendirdiğimiz kuruluşlar ortasına girebiliyor”

Bankacılık bölümü için yeni bir periyodun başladığına dikkat çeken McKinsey Ortağı Atakan Hilal; “2022, bankacılık dalında neredeyse her şeyi değiştiren yıl oldu. Hazırladığımız raporla hem bu değişimin çerçevesini ortaya koymaya çalışıyor hem de bankaların başlayan yeni periyoda nasıl hazırlanmaları gerektiğine ait tekliflerimizi paylaşıyoruz. Bankacılık kesiminin global ölçekte toplam sermayesi 2021’de 16 trilyon dolara ulaşarak tepe yaptıktan sonra 2022’nin Mayıs ayında 14,5 trilyon dolara düştü. Bu düşüşten klâsik bankacılık kurumları daha fazla etkilendi. Çünkü bundan 5 yıl evvel sermayeleriyle dalın yüzde 30’unu oluşturan fintechler bu oranı yüzde 50’ye çıkardı. Raporumuzda vurguladığımız, bankacılık bölümünün piyasa değerlemesi açısından son sırada yer almasının gerisinde iki neden bulunuyor. Bunlardan birincisi bölümün düşük kârlılığıyken başkası de büyüme eksikliğinden kaynaklanıyor. Global ölçekte yaptığımız incelemelere nazaran; bugün altı bankadan sadece biri, hem yüksek kârlılık hem de süratli büyüme sağlayabiliyor ve bizim “Kutup Yıldızı” olarak nitelendirdiğimiz kuruluşlar ortasına girebiliyor” dedi. 

Sektörü etkileyen şoklar, 5 başlık altında toplanıyor

Bankacılık kesiminde 10 yıldan uzun müddettir devam eden istikrarı sona erdiren belirsizlik periyodunda öne çıkan şoklar, raporda beş başlık altında toplanıyor. Bunlar; 

• Makroekonomik şok. Yükselen enflasyon ve sakinlik mümkünlüğü, merkez bankalarını şiddetli bir biçimde test ediyor. 
• Varlık kıymeti şoku. Çin emlak piyasasındaki keskin düşüşler ve birtakım yüksek profilli kripto tertiplerinin iflası bankaların varlık kıymetlerine yönelik şoklar ortasında yer alıyor. Ayrıyeten Rusya’ya yönelik yaptırımlar birinci kere büyük bir ekonomiyi global finansal sistemin birçoklarından ayırıyor.
• Enerji ve besin arzı şoku. Ukrayna’daki savaşla kontaklı olarak güç ve besin tedarikinde meydana gelen kesintiler, enflasyonun global ölçekte yükselmesine neden oluyor.
• Tedarik zinciri şoku. Global tedarik zincirinde pandemiyle başlayan kesintilerin tesirleri hala devam ediyor.
• Yetenek şoku. Pandemi, çalışma hayatında esaslı değişikliklere neden oldu. “Büyük yıpranma” olarak isimlendirdiğimiz çalışanların işten ayrılma hareketinin bankacılık dalı üzerinde tesirleri devam ediyor.

McKinsey uzmanlarının tahlillerine nazaran; bu şokların tesiri bölgelere nazaran farklılık gösteriyor ve en çok Avrupa’nın etkileneceği öngörülüyor. Bununla birlikte, evvelki yıllarda yapılan gelişmiş ekonomilere karşı gelişmekte olan piyasalar biçimindeki bölgesel tanımlamanın geçerliliğini korumadığı belirtiliyor. Çünkü bu tariflerle atıfta bulunulan ülke kümelerinin artık yekpare olmadığı görülüyor. Dalı etkileyen şokların, bilhassa gelişmekte olan pazarlar da dahil olmak üzere, bölgeler ortasında ve bölgeler içinde farklı hallerde ortaya çıktığına vurgu yapılıyor.

Ekonomi yavaşladıkça bankalar ortasındaki fark daha da büyüyebilir

Raporda, McKinsey Global Enstitüsü uzmanları, mümkün iki makroekonomik senaryoyu; enflasyonist büyümeyi ve stagflasyonu, ele alıyor ve bunların bankalar üzerindeki tesirlerini modelliyor. Enflasyonist büyüme senaryosunda, enflasyon oranı önümüzdeki yıl daha yüksek olmaya devam ediyor fakat para siyaseti tarafından denetim altında tutuluyor. Faiz oranları 2025’e kadar yükselmeye devam ediyor. Bu senaryoda, ekonomik temeller gücünü koruyor ve nominal GSYİH önemli formda etkilenmiyor. Stagflasyon senaryosunda ise para siyaseti enflasyonu denetim altında tutamıyor. Faiz oranları yükselse de fiyat artışlarını dizginleyemiyor. GSYİH büyümesi lakin negatif bölgeye düştükten sonra geri dönebiliyor. Bu senaryoda, durağanlaşma sonrasında yeni güç altyapılarına geçmekte yetersiz kalmak üzere kalıcı darboğazların ortaya çıkabileceği belirtiliyor. Rapora nazaran uzmanlar, her iki senaryoda da başlangıç evresinin bankalar için olumlu geçmesini bekliyor.

Sürdürülebilirlik finansmanı fırsatları için kritik hususların ele alınması gerekiyor 

McKinsey uzmanlarına nazaran; rekabetçi baskılar, müşteri ve yatırımcı talepleri ve düzenleyici gereklilikler dahil olmak üzere birçok faktör bölüm üzerinde tesirli oluyor. Bu tesir, bankaları, iklim değişikliğini ve düşük karbonlu geçiş faktörlerini karar verme sürecine dahil etmeye yönlendiriyor. Her bölgedeki önde gelen kurumlar, sürdürülebilirlik finansmanı için açık maksatlar belirlese de neyin “sürdürülebilir” olduğuna dair farklı tanımlar, bu taahhütlerdeki ilerlemeyi karşılaştırmayı zorlaştırıyor. Kurumların birçoğu, dağıtılan yahut kolaylaştırılan sermayenin tesirinin muhasebeleştirilmesinde zorluklarla karşılaşabileceklerini kabul ediyor. Sürdürülebilirlik finansmanının son yıllarda yakaladığı genişleme sürecinde; ESG emelleri için kullanılan borç verme, birleşme ve satın almalar değerli bir rol oynuyor. Bu enstrümanların açıkça tanımlanmamış olması da standartlaştırılmış ölçümü zorlaştırıyor. İzleme ve raporlamada birtakım borçlanma kategorilerinin öne çıktığı görülüyor. Bunların başında, “yeşil tahviller ya da krediler” geliyor. “Sürdürülebilirlik”, “net-sıfıra geçiş” ve “sosyal” gayeli hazırlanmış tahviller de altında toplandığı başlık çerçevesinde sağlanan finansmanı tanım ediyor. Sabit getirili bir menkul değer olarak çıkarılan “sürdürülebilirlikle ilişkili tahviller ya da krediler”, ihraççının yahut borçlunun sürdürülebilirlik performansıyla ahenk gösteriyor. Bu listede son başlık olarak da öteki düşük emisyonlu teknolojilerin yanı sıra düşük emisyonlu üretim, sürdürülebilir yakıtlar ve şebeke ölçeğinde depolama dahil olmak üzere pak güç projelerini finanse eden “temiz güç proje finansmanı” kategorisi yer alıyor. Bu kategori, çoklukla geri ödemesiz yahut sonlu geri ödemeli kredilerden oluşuyor. 

McKinsey raporunda; “yeşil”, “sürdürülebilirlik”, “sosyal” ve “sürdürülebilirlik bağlantılı” başlıkları altında toplanan tahvillerin hacminin; 2021’de, 2020’ye nazaran yüzde 80 artışla 965 milyar dolara ulaştığı belirtiliyor. Sürdürülebilir sendikasyon kredilerinin toplam hacminin ise tıpkı devirde yüzde 200’den fazla artışla 683 milyar doları bulduğuna dikkat çekiliyor. Sürdürülebilir borçlanma araçlarında büyüme 2022’de devam etmekle birlikte bir yavaşlamanın başladığı görülüyor.

Net-sıfırın finansmanı birinci 5 CEO önceliği ortasında yer alıyor

Rapora nazaran; bölüm, sürdürülebilir finans alanında giderek daha etkin hale gelirken bankalar için işi ölçeklendirmedeki muvaffakiyet, kimi kritik zorlukları ne kadar uygun ele aldıklarına bağlı olacak. Kuruluşlarında sürdürülebilirlik finansmanı alanında etkin rollere sahip banka yöneticileriyle yapılan bir McKinsey anketindeki karşılıklar, banka başkanlarının sürdürülebilir finansmana verdiği kıymetin altını çiziyor ve bankaların ortaya çıkan fırsatları yakalama yeteneklerindeki boşlukları ortaya koyuyor. Bankacıların yaklaşık yüzde 70’i, net-sıfıra geçişi finanse etmenin, kurumları için birinci beş CEO önceliği ortasında olduğunu belirtiyor. Kelam konusu bankacılar tıpkı vakitte, önümüzdeki sekiz yıl içinde geçiş teknolojisi finansmanın daha cazip hale geleceğini ve riskin de azalacağını öngörüyor. Bununla birlikte, banka başkanları, güneş ve rüzgar dışında gereksinim duyulan yeteneklerde değerli bir eksiklik olduğunu da bildiriyor. İştirakçiler, şebeke ölçeğinde depolama ve altyapı, yeşil hidrojen, yeşil yakıtlar, biyokütle, karbon yakalama ve depolama da dahil olmak üzere tüm iklim tahlillerinin finansman talebinin artacağını kestirim ediyor. Birebir vakitte, bankacıların çok daha küçük bir yüzdesi, bankalarının bu alanların her birini finanse etmek için kısa vadeli yeteneklere sahip olduğunu söylüyor.

Sürdürülebilirlik finansmanının stratejik bir yaklaşımla ele alınması gerekiyor 

Bankaların, sürdürülebilirlik finansmanıyla ilgili attıkları adımların stratejik bir yaklaşım gerektirdiğini belirten McKinsey Ortağı Atakan Hilal; “Bu süreçte bankalar yalnızca neyi finanse edeceklerine değil, birebir vakitte nasıl finanse edeceklerine de karar veriyor. Süratle değişen bir pazarı pahalandırmak için çevik bir yaklaşıma duydukları gereksinim her geçen gün artıyor. Mevcut müşteri tabanları, kurumsal olarak güçlü yanları ve coğrafik ayak izi üzere faktörlere dayalı olarak erişmek istedikleri bedel havuzlarına öncelik verirken duruşlarını ayarlamaları gerekiyor” dedi.

 

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı