37 milyon haneyi ilgilendiriyor: Elektrikte kademeli tarife devri başlıyor
Elektrikte, kullanım ölçüsüne bağlı fiyatlandırma periyoduna geçiliyor. 2/3950 sayılı ve 16.11.2021 tarihli kanun teklifi ile Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan “Kademeli Elektrik Tarifesi” teklifinin kabul edilmesi ve 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesi bekleniyor lakin mevzu ile ilgili resmi bir açıklama şimdi gelmedi. Elektrikte kademeli tarife periyodunun başlamasıyla görece az elektrik kullanan tüketicinin faturası ucuzlarken çok elektrik kullanılan hanelerde güç tasarrufu kıymet kazanacak. Elektrikte yeni ve parlak bir periyoda girildiğini tabir eden elektrik tedarikçileri karşılaştırma ve değiştirme sitesi encazip.com’un kurucusu Çağada Kırım, “Az kullanan düşük, çok kullanan yüksek fiyatlı elektrik kullanacak.” dedi.
Elektrik ve doğal gaz fiyatlarının giderek artması, uzun vakittir tartışmalara neden oluyor ve Türkiye gündemini meşgul ediyor. Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından geçtiğimiz ekim ayında elektrik fiyatlarına güncelleme yapılmaması, elektrik piyasasında bir belirsizlik oluşturdu. Bu belirsizlik sürerken Adalet ve Kalkınma Partisi Milletvekili Osman Boyraz ve 53 milletvekili, “Kademeli Elektrik Tarifesi”ne geçilmesine dair 16 Kasım’da TBMM’ye bir önerge sundu. Meclis’e sunulan bu önerge şayet kabul edilirse 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda gerekli güncellemeler yapılarak elektrikte kademeli tarife devri başlayacak.
Öneri komitede müzakere edilecek
Elektrik faturalarında kademeli tarifenin şu anda meclis gündeminde olduğunu ve kurulda müzakere edileceğini belirten Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, emsal uygulamayı doğalgaz için de çalıştıklarını açıkladı. Bu uygulamanın elektriği verimli kullanmaya teşvik edeceğini belirten Bakan Dönmez, doğal gaz için de yapılan emsal uygulamayla bilhassa kış aylarında, vatandaşların tüketiminin ağır olduğu periyotlarda iki kademeli bir tarife çalışmasına geçmeyi planladıklarını tabir etti.
Kademeli elektrik tarifesi nedir
Kademeli elektrik tarifesi, tüketim oranlarına bakılarak belli tüketim limitlerini kapsayan tüketici kümelerinin ayrılması ve her kümeye farklı elektrik ünite fiyatı uygulanmasıdır. Kademeli elektrik tarifesinin başlangıçta sadece mesken abone kümesine uygulanması bekleniyor. Uygulanması beklenen tüketim limitinin aylık 130 kWh ile 150 kWh (115 TL ve 137 TL elektrik faturası bedeli) olduğu söz ediliyor. Elektrikte serbest tüketici uygulaması 2001 yılında yürürlüğe giren 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile uygulanmaya başlamış, tekrar belli bir limitin üzerinde tüketen tüketiciler elektrik tedarikçisini değiştirme hakkını elde etmişti. Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) belirlediği yıllık tüketim ölçüsünü geçen her tüketici elektrik tedarikçisini, cep telefonu operatörü üzere aralı mukavele ile değiştirerek tasarruf edebiliyordu lakin konut tüketicileri için uygulanan ulusal tarifenin gerçek piyasa maliyetlerinin neredeyse yarısında kalması nedeniyle şimdiki indirimli tarifeler mevcut değildi. Lakin kademeli elektrik tarifesi ile aslında mesken tipi elektrik tüketicileri için belirlenen limit üst çekilse bile tedarikçi değiştirmenin yolu açılmış olacak.
Az elektrik kullanan düşük fiyattan fatura ödeyecek
Kademeli elektrik tarifesi limitinin aylık 130 kWh ile 150 kWh ortasında (115 TL ve 137 TL elektrik faturası bedeli) olması beklendiğinden bu limit altında tüketim yapan mesken abonelerinin mevcut elektrik ünite fiyatından daha ucuz elektrik kullanması, bu tüketimin üzerinde kalan tüketicilerin tüketiminin ise çok daha yüksek fiyatlandırılması bekleniyor. Şu ana kadar uygulanan sistemde tüketim ölçüsü fark etmeksizin herkes sabit ünite fiyattan elektrik faturası ödüyor, yeni kademeli sistemle tasarruf imkânı doğacak.
Benzer model sanayi ve ticarethanelerde uygulanıyor
Evler için uygulamaya geçirilecek kademeli tarife modelinin görece daha büyük ölçekli örneği sanayi ve ticarethane abone kümesi için bir müddettir uygulamada. Buna nazaran yaklaşık 250 bin TL ve üzerinde elektrik tüketimi olan üreticiler ve iş yerleri için piyasa maliyetlerini baz alan değişken tarife ile fiyatlandırma yapılırken 250 bin TL altında elektrik tüketenler için EPDK’nin belirlediği ulusal tarifeler dikkate alınıyor. Son vakitlerde yaşanan elektrik maliyetlerindeki artışlar, bu limitin üzerinde kalan tüketicilere direkt olarak yansırken bunun altında tüketimi olanlara yansıması üç ayda bir güncellenen tarifelerle oluyor.
Tarife güç tasarrufunu teşvik edecek
Uzmanlar, doğal güç kaynakları bakımından çok da verimli olmayan Türkiye için yeni uygulamaların gerekliliğini vurguluyor. Birçok uzman, içerisinde bulunduğumuz devirde elektrik fiyatlarının sanayi ve iş yerleri için artarken meskenler için nispeten düşük tutulması, konutlarda gereksiz güç sarfiyatına neden olduğundan çok tüketim yapana yüksek fiyatlandırma, az tüketim yapana ise düşük fiyatlandırma yapılmasının güç tasarrufunu kolaylaştıracağı görüşünde. Önerge kabul edilirse çok elektrik tüketene yapılan kıymetli fiyatlandırma, bir noktada tasarruf teşviki olarak da nitelendirilecek ve hem ülke iktisadını hem de vatandaşın cebini rahatlatacak.
Tüketiciye tesirleri nasıl olacak
Elektrikte kademeli tarife uygulamasını yorumlayan encazip.com’un kurucusu Çağada KIRIM, şunları söyledi:
“Elektrik piyasasında çapraz sübvansiyon ismi verilen bir sistem uygulanmakta ve şimdiki durumda konutlardaki elektrik fiyatları düşük tutulurken yük endüstricinin, iş yerlerinin ve ziraî sulama yapan üreticinin sırtına yüklenmekteydi. Lakin hane halkı elektrik faturasını az öderken üreticilerin elektrik fiyatlarının çok yüksek olması nedeniyle iğneden ipliğe her şeyin fiyatı artıyordu. Mesken elektrik fiyatlarının başka abone kümelerine sübvanse edilmesi ile tüketiciler, mesken elektrik faturalarına ödemedikleri bedelleri market alışverişlerinde ziyadesiyle ödüyordu. Lakin bu yaklaşımın iktisada olumsuz tesiri görüldü ve sübvansiyonun öbür abone kümelerine değil, çok tüketen ile az tüketen ortasında yapılmasına karar verildi. Böylelikle tüm mal ve hizmetlerin en değerli maliyet ögelerinden olan elektrik fiyatları, üretici ve esnaf için düşük tutularak duymaya alıştığımız artırım haberleri azalıyor olacak. Aslında Avrupa örneğine de bakarsak en ucuz elektriğin üreticiler ve esnaflar tarafından kullanıldığını, meskenlerdeki fiyatın ise ortalama yüzde 50 daha yüksek olduğunu görüyoruz. Bu da tüm iktisadın daha sağlam hale gelmesini, hane halkının elektrik faturalarına daha fazla ödeme yapsa dahi öteki mal ve hizmetlere çok daha kolay ulaşmasını sağlıyor. Kestirim ediyor ve umuyorum ki yanlışsız modeller dikkate alınacak ve ülkemiz tüketicisi için de birebir şeyleri söylemek mümkün olacak. Beklentimiz, bu tarifenin 1 Ocak’tan itibaren yürürlüğe girmesi istikametinde.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
