İnşaat gereçleri endüstride tahsilat suratı endeksi 30’lara düştü; inşaat kesiminde Q2’de %10 üzeri küçülme olacak -İMSAD
İSTANBUL, 27 Haziran (Reuters) – Türkiye iktisadının lokomotif kesimlerinden inşaatın yılın ikinci çeyreğini yüzde 10 üzerinde daralma ile tamamlaması beklenirken; bölümdeki talep düşüşü ve nakit külfeti nedeniyle inşaat materyalleri endüstrideki tahsilat derdi da sürüyor.
Türkiye İnşaat Gereci Sanayicileri Derneği (İMSAD) tarafından düzenlenen “Gündem Buluşmaları” toplantısında yapılan değerlendirmeye nazaran, dalda “yeni siparişler”deki düşüş trendinin devam ediyor olması da yılın kalanına ait beklentileri zayıflatıyor.
Toplantıda konuşan İMSAD Lideri Ferdi Erdoğan, “İnşaat materyalleri endüstride en makus durumda olan herhalde tahsilat suratı. Tahsilat endeksi 100 baz puan üzerinden 30'lara düştü. İş yapıyoruz lakin para alamıyoruz. Şu anda inşaat materyalleri sanayi kesimi bağış yapar noktada hayatını sürdürmeye çalışıyor. Başta kamu alacakları olmak üzere bunun süratlice düzelmesi gerekiyor” dedi.
Maliyet artışlarının talep darlığı nedeniyle fiyatlara yansıtılamamasının sanayiciyi zorlayan bir öteki öge olduğunu belirten Erdoğan, “Doğalgaz arttı, ithal girdi arttı, personellik arttı, hasebiyle maliyetler arttı. Bunların hepsi birbirini tetikleye tetikleye… bu kesim güç ağır da bir kesim olduğu için (2018'de) yüzde 45'e yakın bir maliyet artışı var. Fiyatlara ise maximum yüzde 25'i yansıyabildi” diye konuştu.
Erdoğan, bu yılın birinci beş ayında da yüzde 15 civarı maliyet artışının daha kelam konusu olduğunu belirterek, “Dolayısıyla 2018 başından bu yana toplam maliyet artışı yüzde 60-70'i bulmuştur. Fiyatlara ise lakin yüzde 25-30'u yansıyabildi. Zira talep yok” dedi.
İMSAD İktisat Danışmanı Can Fuat Gürlesel de, son birkaç çeyrektir inşaat bölümünün kendi iç sıkıntıları nedeniyle iktisattaki daralmadan çok daha yüksek bir daralma gösterdiğini belirterek şöyle konuştu:
“İkinci çeyrekte muhtemelen iktisatta yüzde 1.5 civarı küçülme olacak. Lakin biz (inşaat sektöründe) muhtemelen yüzde 10'un üzerinde bir küçülme ile karşılaşacağız, yüzde 15'e hakikat giden, yüzde 12-13-14 düzeyinde bir küçülme olacak.”
2018'in son çeyreğinde iktisat yüzde 3 küçülürken, inşaat kesimindeki daralma yüzde 8.7 olarak gerçekleşmişti. Bu yılın birinci çeyreğinde ise iktisat 2.6 küçülürken, inşaat bölümü 10.9 daraldı.
Gürlesel, “Nominal olarak TL cinsinden inşaat harcamaları birinci çeyrekte yalnızca yüzde 2.3 büyümüş. Bunu maliyet artışı ve fiyat artışlarıyla indirgediğiniz vakit inşaat harcamalarının gerçek olarak yüzde 25 küçüldüğünü görüyoruz… Bu ikinci çeyrekte de büyük ölçüde bu halde yaşandı ve yılın geri kalanına ait emareler de yeniden bu yönde” diye konuştu.
Mevcut işlerde mevsimsellikle birlikte bir ölçü toparlanma yaşanmakla birlikte, yeni siparişlerde bir güzelleşme olmadığını belirten Gürlesel, yeni alınan işlerde aşağı istikametli trendin sürdüğünü söyledi.
İnşaat bölümü ile alakalı alt dallarda çok şiddetli küçülmeler olduğunu belirten Gürlesel'in verdiği bilgiye nazaran, yeni inşaat başlangıçları için en değerli göstergelerden olan hazır beton üretimi yılın birinci dört ayında yüzde 47.6 gerilemiş durumda.
Müteahhitler tarafında büyük badire yaşandığına işaret eden Gürlesel, “Bunlardan biri talep yetersizliği. Neredeyse yüzde 50'lere vardı. Hem ticari tarafta hem de konut tarafında. İkinci sorun ise finansal sıkıntı” dedi ve ekledi:
“Bu yapıyı kamu otoritesine çok âlâ anlatmamız lazım. İktisat yavaş yavaş toparlanıyor, inşaat da toparlanır yaklaşımı içindeler; bu toparlanma inşaat kesimine kolay kolay yansımayacak üzere görünüyor. Talep tarafı, nakit akışı tarafı, müteahhitler tarafı, banka kredileri ve finansman tarafında çok yapısal iyileştirmeler ve tekrar düzenlemelere muhtaçlık var.”
İnşaat dalına yönelik özel programa muhtaçlık olduğunu lisana getiren Gürlesel, “Banka kredilerinin kesinlikle kamu aracılığıyla tekrar yapılandırılmasına gereksinim var, aksi halde bu iş çok önemli bir yük olarak finansal kesim üzerinde ve inşaat kesimi üzerinde kalacak” diye konuştu.
