oların yükselişi reçeteli ilaçları vuracak

Sağlık iktisadı uzmanı Prof. Dr. Onur Başer, “Türkiye’de reçeteli ilaçların yüzde 52’si yurt dışından geliyor. Yerli ilaçların da etken unsurları ithal. Sıhhat Bakanlığı’nın uyguladığı kur ile piyasa kuru ortasındaki fark yüzde 200’ü geçti. Çok güç bir devir olmasını bekliyorum” dedi.

MEF Üniversitesi İktisat Bölümü’nda Öğretim Üyesi ve birebir vakitte City of New York Üniversitesi’nde (CUNY) Sıhhat İktisadı ve Davranış İktisadı dersleri veren Prof. Dr Onur Başer, dolardaki dengesizliğinin ilaçları olumsuz etkilemesini beklediğine dikkat çekerek, “Sabit kur üzerinden yapılan ilaç muahedeleri yüzünden hiçbir ilaç firması değerli ithal ilaçları satmayacak” ihtarını yaptı.

Ekonomideki son gelişmeleri pahalandıran Başer, doğalgaz, buğday, ilaç üzere birçok kritik eserde dışa bağımlı olunduğu için çok sıkıntı bir periyot geçirilmesini beklediğini kaydetti. Başer, “Kişiler üstü demokrasilerle korunmuş özerk kurumlar tekrar yerine gelmediği sürece en sağlam yatırımlar dolar, euro, altın üzere araçlar olarak kalacak. Şahsî bağlarla, diğer ülkelerden süreksiz getirilen paralar ve swap mutabakatları, spekülatorler için büyük fırsattır. TL’nin kıymet kaybındaki yapısal sıkıntılar çözülmediği için, süreksiz düşüşlerde piyasadan yüksek ölçüde döviz toplayacaklardır” dedi.

İthal ilaçların satışı durabilir

Şehir hastanelerine yapılan hasta garantili yanlış yatırımların sıhhat bütçesinin değerli kısmını erittiğini lisana getiren Başer, sabit kur üzerinden yapılan ilaç muahedeleri nedeniyle hiçbir ilaç firmasının değerli ithal ilaçları satmayacağını söyledi. Başer, “Şu anda Sıhhat Bakanlığı Euro kurunu 4.58 TL ile sabitlemiş durumda ki bu piyasadaki kur ile ortadaki farkın yüzde 200 den fazla olduğu manasına geliyor. Bu fark daha evvelki yıllarda yüzde 50 civarindaydı. Bu şartlarda hiçbir ithal ilaç firması Sıhhat Bakanlığı’na ilaç satmak istemeyecektir. Örneğin; ithal ilaçlardan diyabet ilaçları şu anda piyasada bulunamuyor. Türkiye diyabet hasta oranlarında OECD Ülkeleri içinde dünya birincisi. Yerli ilaçlar ortasındaki çocuk şurupları, ateş düşürücülerinin içeriklerinde etken hususlar ithal olduğu için, kur artışı yerli ilaçlarda ulaşım ıstırabına yol açmaya başladı. Covid idaresinde ise hastalık yayılımını engellemek yerine, sayılar üzerinde oynayarak algıyı yönetme gayretleri sıhhat alanında Türkiye’yi cok geri götürdü. Türkiye’de reçeteli ilaçların yüzde 52’si ithal ediliyor. Sıhhat bütçemizin en büyük hissesi -neredeyse yüzde 20’si kent hastanelerine gidiyor” dedi. Toplam bütçeden her yıl daha büyük bir hisse kent hastanelerine ayrılacağı için ilaç alımlarındaki hisse düşecektir. Buna kur artışını da eklediğiniz vakit hem bütçeniz azalıyor hem de fiyat artıyor, piyasadaki ilaç ölçülerinin giderek azalması kaçınılmaz olacaktır” dedi.

ABD dolar arzını kısacak

Biden’in enflasyon artışı istememesi sebebiyle dolar arzının kısılacağını lisana getiren Başer, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Yatırımcı Türkiye’ye risk olduğu için gelmiyor. TL’ye talep az, bunun üzerine dolarda arz da azalınca tesir iki katına çikacak ve yükselişler cok süratli olacaktır. Covid yüzünden ABD piyasaya dolar pompalarken bile demokrasi ve hukuk ismine gerekli adımları atılmadığı için Türkiye’ye yatırımcı gelmedi. O yatırımcılar Brezilya üzere ülkelere gitti. Brezilya Reali TL ile çabucak hemen eşitti. Artık ise Real, TL’den iki kat daha bedelli hale geldi. Bundan sonraki etapta ABD, para arzını kısınca çok daha güç durumda kalınacak.”

Rasyonel teklifler geçersiz hale geldi

İktisatçıların dolardaki artış hakkında rasyonel bakış açısıyla yorum yaptığını lakin kurumsallaşmış ekonomilerde bu tavsiyelerin işe yarayabileceğini vurgulayan Prof. Başer, Türkiye’de şahsa bağlı bir iktisat olduğu için rasyonel tekliflerin bir sonuç vermeyeceğini tabir etti. Başer, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Hükümetler nasıl irrasyonel davranışları düzeltmek için yol gösterici oluyorsa, burda da o an gelene kadar uygulanmayacak rasyonel tekliflerle ekonomistler vakit kaybediyor. Seçim olmadan ve Türkiye özerk kurumlarına dönmeden de buradan çıkış görünmüyor. Hiçbir aklı başında iktisatçı bu sistem içinde misyon istemeyeceği ve irrasyonel davranışlarla anılmak istemeyeceği için de bu durumu düzeltecek takım seçimi beklemektedir. Umutsuz olmamak lazım, yeni seçilecek takımın cok işi olacak lakin çok da şanslı olacaklar. Türkiye’yi tabandan aldıkları için bilhassa birinci birkaç sene Türkiye çok süratli bir yükselişe geçecektir.”

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı