Sıhhat harcamalarının ulusal gelire oranı: OECD ve AB’de sıhhate en az hisse ayıran ülke Türkiye
Pandemi devrinde dünyanın birçok ülkesinde salgın kadar, sıhhat çalışanları ve sıhhat kesiminin içinde bulunduğu sıkıntılar da konuşulmaya başlandı. Dünyanın gelişmiş ülkelerinde bile sıhhat dalındaki önemli eksiklikler pandemi ile gün yüzüne çıkmış oldu lakin genel olarak sıhhate daha fazla bütçe ayırabilen ülkeler bölümdeki meselelerle daha kolay baş edebiliyor.
Bu ortada Türkiye’de son periyotta ülkeden ayrılan ve ayrılmak isteyen hekimlerin sayısındaki süratli artış dikkat çekiyor.
Türkiye ulusal gelirden sıhhate en az hisse ayıran ülkelerin başında geliyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ile Avrupa Birliği (AB) üyeleri ortasında Gayrisafi Yurt İçi Hasıladan (GSYH) sıhhat harcamalarına en az hisse ayıran ülke. Türkiye’de 2020 yılında sıhhat harcamalarının GSYH’ye oranı yüzde 4,7 iken OECD ortalama yüzde 8,8 oldu. Pekala, sıhhat harcamalarına en fazla hisse ayıran ülkeler hangisi, Türkiye ve öteki ülkelerde durum ne?
- Tabipler ve sıhhat çalışanları ‘özlük hakları’ için grevde
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Covid-19 salgını devrinde ismini en sık duyduğumuz kurumların başında. DSÖ’nün kuruluşu olan 7 Nisan dünyada Dünya Sıhhat Günü olarak kutlanıyor. Her sene 7 Nisan’da sıhhat çalışanlarının ve sıhhat harcamalarının durumu bir kere daha gündeme geliyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve OECD bilgilerine nazaran Türkiye’nin bu alandaki karnesi hiç parlak değil. TÜİK bilgilerine nazaran 2020 yılında Türkiye’de sıhhat harcamasının gayrisafi yurt içi hasılaya oranı yüzde 4,7 oldu. OECD ile AB üyeleri ortasında son sırada yer alıyor.
2020 yahut 2019 yılı datalarına nazaran sıhhat harcamalarına GSYH’den en fazla hisse ayıran ülke yüzde 16,8 ile ABD. Bu ülkeyi İngiltere (yüzde 12,8), Almanya (yüzde 12,5), Fransa (yüzde 12,4) ve Kanada (yüzde 11,6) takip ediyor.
OECD’de sıhhat harcamalarının GSYH’ye oranı ise yüzde 8,8. Türkiye 38 ülke içinde 38. sırada. Türkiye’nin çabucak üstünde ise sırayla Lüksemburg (yüzde 5,4), Meksika (yüzde 6,2) ve Macaristan (yüzde 6,3) geliyor.
Bu oran öteki kimi ülkelerde ise şöyle: Hollanda yüzde 11,2; Belçika yüzde 10,7; Şili yüzde 9,4; Güney Kore yüzde 8,4, Kolombiya yüzde 7,7 ve İsrail yüzde 7,5.
TÜİK 2020 yılı datalarına nazaran Türkiye’de kişi başı sıhhat harcaması 2 bin 997 TL oldu.
Sıhhat harcamalarının ne kadarı devletten ne kadarı özel bölümden?TÜİK 2020 yılı datalarına nazaran Türkiye’de yapılan 100 liralık genel sıhhat harcamasının 78 lirası devletten; 22 lirası ise özel kesimden geldi. Özel kesim demek büyük oranda halk demek.
Harcamaların ayrıntısına bakıldığında ise yüzde 51,7 ile Toplumsal Güvenlik Kurumu birinci sırada. Merkezi devlet harcamalarının hissesi ise yüzde 25,6. Mahalli yönetimlerin hissesi ise yüzde 0,7 ile hayli sonlu.
100 liralık sıhhat harcamasının 16,7 lirası ise hanehalklarından geliyor. Sigorta şirketlerinin toplam içindeki hissesi yalnızca yüzde 2,9.
Öte yandan, Türkiye genel sıhhat harcamalarının GSYH’ye oranı 2020’de yüzde 5 idi. Cari sıhhat harcamasının GSYH’ye oranı yüzde 4,7’de kaldı. Yatırımların toplam sıhhat harcamasından çıkarılmasıyla cari sıhhat harcaması bulunuyor. OECD dataları yatırımları içermiyor; yalnızca cari sıhhat harcamasını kapsıyor.
