Uygarlıkların doğuşuna istikamet veren maden: “Altın”

MINEX Fuarı ile eş vakitli olarak fuarizmir’de düzenlenen IMMAT Kongresi, birbirinden bedelli mevzu ve konuklarıyla Türkiye’deki madencilik bölümüne ışık tutmaya devam ediyor.

Kongrenin birinci gününe, “Anadolu, Medeniyet ve Madencilik” isimli söyleşinin konuğu olan ünlü tarihçi ve müellif Prof. Dr. İlber Ortaylı damga vurdu. Türkiye’nin ‘İlber Hoca’sı, altın madeninin medeniyetlerin doğuşundan başlayıp günümüze kadar uzanan seyahatini kongre ve fuar iştirakçileri için anlattı.

IMMAT Kongresi, MINEX – 9. Madencilik, Doğal Kaynaklar ve Teknolojileri Fuarı ile eş vakitli olarak bu yıl 8’inci sefer düzenleniyor. Kongrenin Minex Fuarı ile düzenlenmesi, madencilik potansiyeli hayli yüksek olan Türkiye’nin maden teknolojileri alanındaki bilgi birikimini artırarak iç pazarda makine üretimini destekliyor. 8. IMMAT Kongresi, birinci gününde gerçekleştirilen “Anadolu, Medeniyet ve Madencilik” isimli söyleşide ünlü tarihçi ve muharrir Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın eşsiz bilgi birikimi maden, teknoloji ve onun getirdiği uygarlık sıkıntılarıyla değerlendirildi. Fuar ziyaretçilerinin ilgiyle takip ettiği yaratıcı söyleşiyi, ünlü sunucu ve Jeoloji Mühendisi Metin Uca ile Kongre Lideri Prof. Dr. Halil Köse modere etti.

Medeniyetlerin mukadderatı, altın madeni ile belirlendi

Maden kesimine tarihi bir bakış açısı sunan Prof. Dr. İlber Ortaylı, bulunduğu andan itibaren pahalı kabul edilen altın madeninin Mısır, Mezopotamya ve Roma’dan başlayıp Amerika’nın keşfi ile birlikte Avrupa’ya yayılan ve günümüze uzanan eşsiz serüvenini anlattı. Dünya üzerindeki altın madeninin uygarlıklardaki tesirlerine ışık tutan Prof. Dr. İlber Ortaylı, tarih bilgisinin maden dalı için kıymetli olduğunu belirtti. Tek bir madenin, dünya üzerindeki bütün uygarlıkların oluşumuna taraf verdiğine dikkat çeken Prof. Dr. Ortaylı, tarih-madencilik bağlantısı için şunları söyledi:

Madenin cevhere dönüşmesi, bütüncül ve bir ortada çalışma gerektirir

“Tarihçiyim fakat coğrafyayı çok seven biriyim. Yerin altı kadar üstünü de bilmenizi tavsiye ediyorum. Jeoloji ve arkeoloji çok yakın kollar. Madenlerin medeniyetler üzerindeki tesirlerini açığa çıkarmak gerekiyor. Onlara da can verecek beşerler, tarihçiler olur. Açığa çıkardıkları bilgileri, coğrafya ve yer bilimciler ile paylaşırlar. Madenciliğe bütüncül bir meslek kümesi olarak bakmak gerekir. Disiplinler ortası kardeşlik örgütüdür madencilik. Temel cevheri oradadır. Mısır çok bereketli bir topraktır ve firavunlar mumyalanırken bile altın kullanırlar. Ancak tıpkı vakitte çok yeterli geometri bilgileri vardır. Yerin çekilmesi, gerilmesi, hacmi bunu çok yeterli hesapladıkları için bereketlidir. Oralardan çok mal çıktığı için gerçek manada Roma Devleti Mısır’da başlamıştır. Altının yayılması ise, dünyada gerçek manada geniş bir ticaret ağı kuran İranlılar ve Romalılar tarafından gerçekleşmiştir. İşte bu yüzden madencilik kesimi sırf jeolojik ve ticari açıdan bedellendirilemez. Madenin cevhere dönüşmesi için, geometriden tarihe uzanan pek çok disiplinin bir ortaya getirilmesi gerekir”.

“Kendi disiplininde sonlu kalmamak kıymetli bir adım”

Söyleşinin moderatörlüğünü yürütmekten büyük keyif aldığını belirten Metin Uca, “Türkiye’de öncü teknoloji uygulaması ve yeraltı kaynaklarının kıymetlendirilmesi açısından çok değerlidir maden mühendisliği. Bugün gördüğüm kadarıyla da iktisadın içerisinde yadsınamayacak bir güç. Madenin çıkarılması kadar yurt dışında kıymetlendirilmesi de çok değerli. Yani cevher olarak satılması değil, işlenmiş olarak satılması ve elde edilecek katma pahadan kelam ediyoruz. Kardeş disiplinler ortasında çok kıymetli bir toplantı oldu. Bir jeoloji mühendisi olarak ikinci defa katılıyorum. Mevzuyu yalnızca etraf sıkıntılarıyla değil teknoloji ve geleceği ilgili de değerlendirdik. Bu açılardan baktığımda çok olumlu geçti. Her hususta herkesin baş yorması gerektiğini düşünüyorum. Kendi disiplini ile sonlu kalmamak çok değerli bir adım. Bu üslup tertipler ufkumuzu açarak yenilikçi düşünmemize yardımcı oluyor” formunda konuştu.

‘‘Katma pahası yüksek, inovatif eserler üretmeliyiz’’

Türkiye’deki madencilik kesimine yönelik bilgiler veren Kongre Lideri Prof. Dr. Halil Köse ise şunları söyledi:

“Türkiye’de geçtiğimiz yıl 42 ton altın üretilmiş. İktisada 2.4 milyarlık bir katkı sağlanmış. İthal ettiğimiz altın pahası 29 milyar dolar. Alıyoruz, işliyoruz, satıyoruz. Dünya’da 90 çeşit maden üretiliyor. Türkiye’de 60 çeşit üretiliyor. Ulusal hasılamız aşağı üst 800 milyar dolar. Ulusal hasılaya yüzde 1.17 yani 8 milyar dolarlık madencilik katkısı var. Aslında bu 8 milyar dolardan fazla. Biz dezavantajlı pozisyona düşüyoruz. Nedeni de; cam satıyorsun ham unsuru maden gözükmüyor, seramik satıyorsun gözükmüyor, metal satıyorsun gözükmüyor. Bu türlü düşününce aslında ulusal gelire katkımız daha fazla oluyor. Geçtiğimiz yıl 170 milyar dolar ihracat yapmışız. İthalatımız 219 milyar dolar. Yılda 50 milyar dolara yakın açık veriyoruz. Bu açığın nedeni ucuz materyal satıp, kıymetli almamız. Katma bedeli yüksek, inovatif ve teknolojiye dayalı eserler üretip satmamız gerekiyor.

‘‘AR-GE hissesini arttırmalıyız’’

Türkiye’de AR-GE’ye ayırılan hisse ulusal gelirin yüzde biri. Bu da 8 milyar dolara denk geliyor. Bu, başka ülkelerde daha fazla… Güney Kore’de yüzde dört… Size bir örnek vermek istiyorum. Samsung’un geçtiğimiz yıl satış kıymeti 275 milyar dolar. Bizim ihracatımız 170 milyar dolar. Zira AR-GE’ye hisse ayırıyorlar. Bilgi üreten şirketler, ülkeler para kazanıyorlar. Maksadımız AR-GE hissesini arttırıp daha uç ve inovatif eserler üretmek”.

Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı